Czy dziecko może kupić komuś drogi prezent?

Dzieci często dostają od rodziców co miesiąc pieniądze w ramach kieszonkowego, aby mogły kupić sobie jakieś drobiazgi, albo coś słodkiego. Kieszonkowe te może być różnej wysokości, przeważnie jest to od kilku do kilkudziesięciu złotych miesięcznie, w zależności też od wieku dziecka.

Trzeba pamiętać o tym, że zgodnie z przepisami polskiego prawa, dzieci do 13 roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych. W związku z tym, czynności prawne przez nie dokonane są nieważne. Dzieci, które nie ukończyły 13 lat nie mogą więc zawierać umów kupna ani sprzedaży, gdyż umowy te będą po prostu nieważne. Nie oznacza to jednak, że dziecko nie może dokonywać samodzielnie żadnych zakupów. Prawo zezwala na to, aby taka osoba zawierała umowy dotyczące drobnych spraw życia codziennego, czyli może na przykład kupić sobie ciastko w sklepiku szkolnym, albo gazetę w kiosku. W tym przypadku umowa będzie jak najbardziej ważna i rodzice nie będą mogli przyjść do sklepu i zażądać zwrotu pieniędzy powołując się na brak zdolności do czynności prawnych swojego dziecka.

Sprawa ma się nieco inaczej w przypadku, gdy dziecko uzbiera większą sumę pieniędzy i zechce kupić za nie komuś jakiś drogi prezent – przykładowo biżuterię dla mamy o wartości kilkuset złotych. Nie jest to już oczywiście drobna bieżąca sprawa życia codziennego w rozumieniu artykułu 14 kodeksu cywilnego, która staje się ważna z chwilą jej wykonania. Dziecko, które nie ukończyło 13 roku życia, a więc nie mające zdolności do czynności prawnych nie może samodzielnie zawrzeć umowy na tak wysoką kwotę, gdyż umowa ta jest bezwzględnie nieważna.

Sytuacja klaruje się trochę inaczej w przypadku dzieci w wieku 13-18 lat, a więc takich, które zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Osoby takie również mogą zawierać umowy dotyczące drobnych spraw życia codziennego, ale mają możliwość także zawierania innych umów, pod warunkiem jednak, że ich przedstawiciel ustawowy wyrazi na to zgodę. Ponadto, zgodnie z artykułem 21 KC, osoba taka może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem. Oznacza to więc, że może iść do sklepu jubilerskiego i kupić mamie za zarobione pieniądze drogą biżuterię w prezencie. Dziecko takie posiada pełną zdolność w zakresie czynności prawnych dotyczących rzeczy oddanych mu do swobodnego użytku. Może więc sprzedać rower, który dostało od rodziców w prezencie urodzinowym i nie będzie potrzebna do tego ich zgoda.

Podsumowując, dziecko w wieku do 13 lat nie może kupić nikomu drogiego prezentu, gdyż czynność taka nie jest uznawana przez prawo za drobną sprawę życia codziennego i będzie nieważna. Dziecko w wieku 13-18 lat może nieco więcej ze względu na ograniczoną zdolność do czynności prawnych i będzie mogło samodzielnie kupić komuś drogi prezent w sytuacji, gdy zapłaci za to zarobionymi pieniędzmi. W innym przypadku, aby czynność prawna była ważna, konieczna będzie zgoda rodzica lub innego przedstawiciela ustawowego.